Van kniepijn naar vrij lopen: bedenkingen van de ultraloper

Van Kniepijn naar Vrij Lopen: Inzichten over Pijn en het Onderbewuste

Soms lijkt pijn onvermijdelijk. Zeker als je een actieve sporter bent en een operatie hebt ondergaan. Maar wat als je manier van denken een grotere rol speelt dan je dacht? Steven, een ultraloper, deelt zijn ervaring over knieklachten, herstel en de verrassende kracht van het onderbewuste.

Steven, een sportieve veertiger, was al enkele jaren klant bij mij en vertelde al eens een keer over een ultraloop die hij dat weekend zou doen, in de Ardennen bijvoorbeeld; ik vond dat ongelofelijk!  157 km in heuvelachtig landschap, in het donker, met boomstronken  en andere oneffenheden,.... héél veel vragen had ik voor hem.  Maar waar ik zeer nieuwsgierig naar was hoe Steven tegen zichzelf praat als het moeilijk wordt?  

Steven komt als een kalme man over en dat bleek ook uit zijn verhalen.  Hij panikeert niet snel als het moeilijk wordt, probeert zijn brein te kalmeren en af te leiden tijdens het lopen, kijkt uit naar de hotdogs die de ultralopers aangeboden krijgen.  Ja, die eten hotdogs zeg!  Wist ik nog niet. 

Bedenkingen die ik zelf maakte: Als je zó gedisciplineerd bent in het sporten, ben je dan wel kalm?  Is er een stressfactor op de achtergrond?  ('Ik ben nog niet genoeg gaan lopen', 'ik ga toch niet ziek worden', ....) 

Tijdens de behandeling van Steven moet ik vaak zeggen: 'Ontspan maar.'  Zijn lichaam voelt altijd aan als 'ready to go'.  Elk spiertje staat klaar om te bewegen.  Hij sprak over kniepijn en dat hij op een laag pitje sportte, meer fietste ipv lopen maar na het fietsen kniepijn ervaart, dat maakte hem toch wat zorgen.  Ik vroeg hem of hij het boek van dr. Sarno wilde lezen, hij stond er meteen voor open.  

Een geplande operatie en de hoop op herstel

Toen Steven het boek over chronische pijn meenam, stond zijn tweede meniscusoperatie al gepland. In augustus ging hij onder het mes. De chirurg ontdekte inderdaad een stukje van de gescheurde meniscus dat naar binnen was geplooid en mogelijk de oorzaak van zijn klachten was. De rest van zijn knie—kraakbeen, kruisbanden—zag er goed uit, zeker gezien zijn sportieve verleden. Volgens de arts zijn meniscusproblemen op zijn leeftijd vaak het gevolg van normale slijtage.

Steven begon na zijn herstelperiode weer rustig met hardlopen, in opbouw zoals bij Start-To-Run. Dat ging goed, maar de vraag bleef: zou zijn knie weer volledig meewerken als hij intensiever ging trainen?

De vraag die bleef knagen: ‘Is mijn pijn echt?’

Na het lezen van het boek begon Steven anders naar zijn lichaam te kijken. “In het begin stelde ik me bij alles wat ik voelde de vraag: is dit nu wel echt?” Dit is een veelvoorkomende reactie bij mensen die ontdekken dat pijn niet altijd een puur fysieke oorzaak heeft. Het idee dat pijn ook beïnvloed kan worden door emoties, stress en het onderbewuste voelt in eerste instantie onwennig.

Maar wat betekent ‘echt’? Pijn is altijd echt. Wat Steven ervoer, is dat pijn niet altijd een structurele oorzaak hoeft te hebben. Soms wordt pijn in stand gehouden door angst, focus en onderbewuste patronen.

De kracht van het onderbewuste

Steven beschrijft zichzelf als iemand die minder stressgevoelig is en positief in het leven staat. Dat bracht hem aan het twijfelen: “In hoeverre ben ik dan vatbaar voor TMS?” Maar toen besefte hij iets belangrijks: hij keek vooral naar zijn bewuste gedachten, terwijl TMS zich afspeelt in het onderbewuste.

Het onderbewuste kan spanning vasthouden, zelfs als je je niet direct gestrest voelt. Denk maar aan een spier die onbewust aanspant door een oude gewoonte of aan een automatische reactie zoals tandenknarsen. Dit besef opende een nieuwe manier van denken: misschien speelt het onderbewuste toch een grotere rol dan hij aanvankelijk dacht.

Waar je op focust, groeit

Eén van Steven's belangrijkste inzichten kwam tijdens het hardlopen: “Ik probeer er nu op te letten om niet op mijn knie te focussen, omdat ik anders vrees dat ik daar ‘automatisch’ iets ga voelen.” Dit is een krachtig mechanisme. Hoe meer je op pijn let, hoe sterker je hersenen het signaal oppikken. Angst voor pijn kan ervoor zorgen dat je het juist blijft voelen.

Veel mensen met chronische pijn hebben de neiging om voortdurend hun lichaam te scannen: ‘Is het er nog? Voel ik het weer?’ Dit bevestigt onbewust de dreiging en houdt de klachten in stand. Door zijn aandacht te verleggen, merkt Steven dat hij pijnvrij loopt. Misschien past hij TMS-principes onbewust al toe zonder dat hij het doorhad.

Als je er niet voor openstaat...

Niet iedereen staat open voor het idee dat pijn een link kan hebben met emoties en stress. Steven zag dit bij een familielid, die op dat moment last had van haar rug. De diagnose: lumbago. Tegelijk zat ze in een stressvolle periode. “Ik zie daar zeker een mogelijke link, maar als je er niet voor openstaat, is het moeilijk om daarover te praten.”

Dit is herkenbaar voor velen. Het idee dat emoties en stress fysieke klachten kunnen veroorzaken, is niet altijd makkelijk te accepteren. Maar zoals Steven opmerkt: door er gewoon over na te denken en het verband te onderzoeken, zet je al een eerste stap.

Wat kunnen we leren van Steven?

• Pijn is echt, maar niet altijd structureel. Het kan in stand worden gehouden door focus, angst en onderbewuste patronen.

• Waar je aandacht aan geeft, groeit. Minder focussen op pijn kan helpen om het los te laten.

• Je hoeft niet gestrest te zijn om spanning vast te houden. Het onderbewuste kan pijn veroorzaken, zelfs als je je bewust ontspannen voelt.

• Niet iedereen staat open voor de link tussen emoties en pijn. Maar nieuwsgierig blijven kan deuren openen.

Steven's verhaal geeft hoop dat het mogelijk is om pijnvrij te bewegen, zelfs na een operatie. Het begint bij bewustwording en de manier waarop je naar pijn kijkt.

Herken jij jezelf of iemand die je kent hierin? Misschien is het tijd om anders naar pijnklachten te kijken.